AIDS Belirtileri

HIV (Human Immunodeficiency Virus), bağışıklık sistemini zayıflatan ve tedavi edilmediğinde AIDS (Edinilmiş Bağışıklık Yetmezliği Sendromu) adı verilen ölümcül bir evreye yol açabilen ciddi bir enfeksiyon hastalığıdır. Bu içerikte HIV’in vücutta nasıl ilerlediğini, AIDS belirtilerinin hangi aşamada ortaya çıktığını, erken tanının önemine değineceğiz.

HIV Nedir?

HIV, bağışıklık sisteminde bulunan CD4 T hücrelerini hedef alarak onları yok eder. CD4 hücreleri, vücudu enfeksiyonlara ve bazı kanser türlerine karşı korur. HIV ilerleyip AIDS evresine geçtiği zaman bağışıklık sistemi zayıflamaya başlar, kişi sıradan enfeksiyonlara bile açık hale gelir.

AIDS Nedir? HIV ile Arasındaki Fark Nedir?

• HIV, virüsün kendisidir.

• AIDS, HIV’in neden olduğu enfeksiyonun son, en ağır aşamasıdır.

• Her HIV Pozitif AIDS değildir, ancak tedavi edilmezse HIV zamanla AIDS’e dönüşebilir.

AIDS Belirtileri Nelerdir? Aşamalarına Göre Tüm Belirtiler

AIDS (Edinilmiş Bağışıklık Yetmezliği Sendromu), HIV (İnsan Bağışıklık Yetmezlik Virüsü) enfeksiyonunun ilerleyici aşamasıdır. HIV enfeksiyonu ilerledikçe bağışıklık sistemi zayıflar ve kişide çeşitli sağlık sorunları ortaya çıkabilir. AIDS dönemi genellikle HIV enfeksiyonunun son evresi olarak kabul edilir.

AIDS’in ilk belirtileri genelde HIV enfeksiyonunun erken evrelerinde ortaya çıkan AIDS belirtileri ile karıştırılabilir.

AIDS erken dönemlerinde görülebilecek bazı belirtiler şunlardır:

• Ateş
• Yorgunluk
• Boğaz ağrısı
• Baş ağrısı
• Kas ve eklem ağrıları
• Lenf bezlerinde şişlik
• Ciltte döküntü
• Kaşıntılı bölgeler
• Ağızda yaralar (oral kandidiyaz)
• Yutma güçlüğü
• Ani kilo kaybı
• Sebebi bilinmeyen ve geçmeyen yorgunluk hissi
• Gece boyunca aşırı terleme

AIDS’in daha ileri aşamalarında, bağışıklık sistemi zayıfladığı için enfeksiyonlar ve belirli kanser türleri gibi daha ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Bu süreçte şu tür belirtiler ortaya çıkabilir:

• ⁠Tekrar eden enfeksiyonlar (zatürre, tüberküloz vb.)
• Ağız ve genital bölgede tekrarlayan mantar enfeksiyonları
• ⁠Kötü huylu tümörler (örneğin Kaposi sarkomu)
• ⁠Ciddi kilo kaybı ve malnütrisyon
• ⁠Enfeksiyon kaynaklı diğer durumlar

AIDS Belirtileri Ne Zaman Ortaya Çıkar?

HIV virüsünün vücuda girmesinden sonra AIDS ilk belirtileri birkaç hafta içinde görülebilir ve kendiliğinden geçebilir. AIDS’e geçiş yıllar sürebilir. Tedavi almayan bireylerde bu süre 2-10 yıl kadar sürebilir. Ancak antiretroviral tedavi ile bu süreç kontrol altına alınabilir, AIDS evresine geçiş engellenebilir. Kişi kontrol altına alınmış HIV Pozitif birey olarak hayatına devam edebilir.

Kadınlarda ve Erkeklerde AIDS Belirtileri Farklı mıdır?

Evet, bazı belirtiler cinsiyete özgü gelişebilir:

Kadınlarda:

• Vajinal kandidiyaz (mantar enfeksiyonu)

• Adet düzensizlikleri

• Pelvik inflamatuar hastalık

• Rahim ağzı kanseri riski artışı

Erkeklerde:

• Uzun süren genital yaralar

• Sık idrara çıkma, idrar yolu enfeksiyonları

Kimler Risk Altındadır?

• Korunmasız cinsel ilişki yaşayanlar

• Birden fazla cinsel partneri olanlar

• Enjeksiyon yoluyla uyuşturucu kullananlar

• Doğmamış bebekler (HIV pozitif anneden geçiş)

Daha fazla bilgi için Aids nasıl bulaşır başlıklı konumuzdan bilgi edinebilirsiniz.

HIV/AIDS Tanısı Nasıl Konulur?

HIV tanısı, laboratuvarda yapılan kan testleri ile konulur. HIV enfeksiyonunu tespit etmek için farklı test yöntemleri kullanılır ve tanı süreci genellikle tarama testleri ile başlayıp eğer pozitif sonuç alınır ise western blot testi ile sonuçlanır.

HIV için 4. Nesil HIV Duo Ultra Testi diğer Elisa Testi yöntemlerine göre daha hassas ve güvenilirdir. HIV Duo Ultra, Elisa testi yöntemlerinden daha erken sürede HIV virüsünü tespit edebilmektedir.

HIV Tanısı için Zamanlama Pencere Dönemi, enfeksiyondan sonra testin pozitifleşmesi için gereken süredir.

• HIV Duo Ultra testi 2 haftadan sonra pozitifleşebilir.
• Elisa Testi 6-12 hafta gerekebilir.
• HIV RNA PCR Testi 10.günden sonra pozitifleşebilir.

Negatif Test Sonucu,Pencere dönemi geçtikten sonra yapıldıysa HIV yok demektir.
Pozitif Test Sonucu, Doğrulama testiyle kesinleştirilmelidir.

AIDS Teşhisi ve Takibi

HIV/AIDS teşhisi için kullanılan testler şunlardır:

HIV PCR Testi (HIV Viral Yük): Vücuttaki virüs yükünü belirler. HIV virüsünün kandaki kopya sayısını saptayan testtir.

CD4 Sayımı: HIV virüsünğn bağışıklık sistemi üzerindeki etkisini takip etmek için tedavi sırasında kullanılır.

AIDS Tedavisi Var mı?

Kesin tedavisi yoktur. Ancak günümüzde gelişen tedavi yöntemleri ile günde bir tane kullanılan ilaçlar (Antiretroviral Tedavi – ART) ile:

• HIV vücutta çoğalması baskılanır.

• CD4 T Lenfosit hücrelerini öldürmesi engellenir.

• AIDS’e dönüşüm engellenir.

• Bulaştırıcılık büyük oranda azalır.

ART alan bireyler uzun ve sağlıklı bir yaşam sürebilir.

AIDS’ten Korunmanın Yolları

• Korunmasız şüpheli cinsel ilişkiden kaçınmak

• Düzenli HIV testi yaptırmak

• İğne ve enjektör paylaşmamak

• Gebelikte HIV testi yaptırmak

• PrEP (öncesinde koruma) ve PEP (sonrasında koruma) gibi ilaçları kullanmak

• Tek eşli yaşam tarzı tercih etmek

Dünya Sağlık Örgütü AIDS Verileri (2023)

DSÖ, UNAIDS ve Küresel Fon’un önderliğinde:

• %95 tanı

• %95 tedavi

• %95 viral baskılama
  2023’te bu oranlar: %86 / %89 / %93

AIDS Hakkında Sık Sorulan Sorular (SSS)

1.⁠ ⁠HIV pozitifsem mutlaka AIDS olur muyum?

Hayır. HIV ile AIDS aynı şey değildir. HIV (İnsan Bağışıklık Yetmezlik Virüsü), bağışıklık sistemine zarar veren bir virüstür. AIDS (Edinilmiş Bağışıklık Yetersizliği Sendromu) ise HIV’in en ileri evresidir.
Erken tanı ve düzenli antiretroviral tedavi (ART) ile HIV pozitif bireyler AIDS aşamasına geçmeden sağlıklı bir yaşam sürebilir.
Tedavi edilmeyen HIV, ortalama 2-10 yıl içinde AIDS’e ilerleyebilir.

2.⁠ ⁠AIDS kaç yılda ortaya çıkar?

Tedavi almayan bir HIV pozitif bireyde, AIDS genellikle 2-10 yıl içinde gelişir.

Bağışıklık sistemi zayıfladıkça, fırsatçı enfeksiyonlar (tüberküloz, pnömoni, mantar enfeksiyonları vb.) ve bazı kanser türleri ortaya çıkabilir. Günümüzde kullanılan ilaç tedavisi ART (Antiretroviral Tedavi) sayesinde, HIV pozitif kişiler AIDS evresine ilerlemeden uzun yıllar yaşayabilir.

3.⁠ ⁠AIDS öldürücü müdür?

AIDS, tedavi edilmezse ölümcül olabilir, çünkü bağışıklık sistemi çöker ve vücut enfeksiyonlarla savaşamaz.
Ancak, ART (Antiretroviral Tedavi) ile HIV kontrol altına alınabilir. Düzenli tedavi ile HIV pozitif bireyler, AIDS olmadan normal bir yaşam sürebilir.

4.⁠ ⁠HIV testi pozitif çıktı, ne yapmalıyım?**

Hemen bir enfeksiyon hastalıkları uzmanına başvurun. Antiretroviral tedaviye (ART) en kısa sürede başlanmalıdır.
Düzenli ilaç kullanımı ve doktor takibiyle HIV’in AIDS’e ilerlemesi engellenebilir. Ayrıca, cinsel partner(ler)inize durumu bildirmeli ve HIV testi yaptırmalarını sağlamalısınız.

6.⁠ ⁠HIV/AIDS’ten nasıl korunabilirim?

• Korunmalı cinsel ilişki (prezervatif kullanımı),
• Düzenli HIV testi yaptırma,
• Steril enjeksiyon ekipmanı kullanma (damar içi ilaç kullanıcıları için),
• HIV pozitif annelerin bebeklerine bulaşmayı önlemek için tedavi alması,
• PEP (Acil Profilaksi) ve PrEP (Koruyucu İlaç) gibi önleyici yöntemler hakkında bilgi edinme.

HIV/AIDS artık ölümcül değil, kronik bir hastalık olarak kabul ediliyor. Erken tanı, düzenli tedavi ve korunma yöntemleriyle HIV pozitif bireyler sağlıklı bir yaşam sürebilir.

AIDS belirtileri, hafif gribal semptomlardan ölümcül enfeksiyonlara kadar geniş bir spektrumda ilerler. Erken tanı, düzenli test, korunma yöntemleri ve toplumsal farkındalık, bu hastalıkla mücadelede temel taşlardır. Bilgi sahibi olmak, hem bireysel hem de toplumsal sağlığın korunmasında en güçlü silahtır.

Kaynakça

• World Health Organization (WHO) – HIV/AIDS Gerçekler

• UNAIDS Global Report 2023

• Türkiye Halk Sağlığı Kurumu – HIV/AIDS Bilgilendirme